บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอผลการวิเคราะห์แนวคิดในนวนิยายสำหรับเยาวชนที่ได้รับรางวัลแว่นแก้ว รางวัลชนะเลิศ พ.ศ.2551 – พ.ศ.2560 จำนวนทั้งสิ้น 9 เรื่อง ผลการศึกษาพบว่า นวนิยายทุกเรื่องมีการนำเสนอแนวคิดหลักร่วมกัน 2 แนวคิด ได้แก่ แนวคิดเรื่องความขาด และแนวคิดเรื่องความเมตตากรุณา ส่วนแนวคิดย่อยที่พบร่วมกันในนวนิยายบางเรื่อง มี 2 แนวคิด ได้แก่ แนวคิดเรื่องครอบครัว และแนวคิดเรื่องธรรมชาติ  จากผลการศึกษายังแสดงให้เห็นว่า ถึงแม้นวนิยายทั้ง 9 เรื่อง จะเขียนโดยผู้เขียนคนละคน แต่ทุกเรื่องได้นำเสนอภาพปัญหาความขาดในเด็กและเยาวชนอยู่ เช่น ขาดบุคคลอันเป็นที่รักในครอบครัว ขาดสุขภาพกายที่สมบูรณ์ และขาดการยอมรับผ่านเรื่องราวของตัวละครเอกอย่างสอดคล้องตรงกัน รวมทั้งผู้เขียนได้นำประเด็นความขาดมาสร้างเป็นปมปัญหาหลักในโครงเรื่องเพื่อเน้นย้ำแนวคิดหลักด้วย ลักษณะดังกล่าวจึงอาจอนุมานได้ว่าสังคมไทยยังคงมีปัญหานี้อยู่  ส่วนการนำเสนอแนวคิดหลักเรื่องความเมตตากรุณาคู่ขนานกันไปกับแนวคิดเรื่องความขาดในนวนิยายทุกเรื่อง เป็นไปได้ว่าผู้เขียนเห็นว่าความเมตตากรุณา ไม่ว่าจะเกิดขึ้นภายในครอบครัว โรงเรียน หรือแม้แต่จากบุคคลอื่นในสังคม ล้วนเป็นแรงผลักดันสำคัญที่ทำให้เด็กและเยาวชนที่กำลังเผชิญกับภาวะความขาด มีกำลังใจที่จะใช้ชีวิตต่อไปด้วยจิตใจที่เข้มแข็ง กล้าสู้กับอุปสรรค รวมถึงพร้อมจะเติบโตเป็นคนดีและอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุข  ส่วนแนวคิดย่อยทั้ง 2 แนวคิดนั้น  แนวคิดเรื่องครอบครัวสะท้อนให้เห็นว่าครอบครัวมีอิทธิพลอย่างยิ่งในการกำหนดความคิด และพฤติกรรมของลูกหลาน  ซึ่งถ้าหากพวกเขาได้รับการอบรมสั่งสอนที่ดีจากครอบครัว มีพ่อแม่เป็นต้นแบบที่ดี ก็จะเติบโตเป็นคนที่มีคุณภาพในสังคมได้  ส่วนแนวคิดเรื่องธรรมชาติ ผู้เขียนอาจเห็นว่ามนุษย์กำลังขาดจิตสำนึกที่ดีต่อธรรมชาติและโลกใบนี้  ดังนั้นการนำเสนอแนวคิดเรื่องธรรมชาติไว้ในวรรณกรรมเยาวชน จึงช่วยสร้างความตระหนักให้ผู้อ่านที่เป็นเด็กและเยาวชนรู้สึกรัก หวงแหน และไม่เบียดเบียนธรรมชาติ รวมถึงสิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลกใบนี้