การศึกษาเรื่องการลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมายในประเทศไทยของชาวเมียนมาร์หลังจากการเปิดประชาคมอาเซียนมีวัตถุประสงค์ในการศึกษา 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมายของชาวเมียนมาร์ ก่อนและหลังจากการเปิดประชาคมอาเซียน 2) เพื่อวิเคราะห์หาสาเหตุในการลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมายของชาวเมียนมาร์ ก่อนและหลังการเปิดประชาคมอาเซียน 3) เพื่อหาแนวทางในการแก้ไขปัญหาการลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมายของชาวเมียนมาร์ในประเทศไทย ใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มได้แก่ 1) เจ้าหน้าที่ที่มีหน้าที่ป้องกันปราบปรามการลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมาย            2) หน่วยงาน บริษัท องค์กร หรือบุคคลที่มีความเกี่ยวข้องกับชาวเมียนมาร์ และ 3) ชาวเมียนมาร์ที่ลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมาย และถูกกฎหมายทั้งก่อนและหลังจากการเปิดประชาคมอาเซียน รวมจำนวนผู้ให้ข้อมูลทั้งสิ้น 13 ราย ซึ่งผลการศึกษาพบว่า 1) สภาพปัญหาการลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมายของชาวเมียนมาร์ก่อนและหลังจากการเปิดประชาคมอาเซียนมีความแตกต่างกัน โดยหลังจาการเปิดประชาคมอาเซียนปัญหาการลักลอบเข้าเมืองของชาวเมียนมาร์ลดน้อยลงอย่างมาก 2) สาเหตุที่ชาวเมียนมาร์ลักลอบเข้ามายังประเทศไทย มีสาเหตุส่วนใหญ่มาจาก 2.1) ความต้องการได้อัตราค่าจ้างที่สูงกว่า 2.2) ภาวะไร้การจ้างงานในประเทศเมียนมาร์ 2.3) ภัยสงครามและการเมือง 2.4) การลักลอบเข้ามาไทยทำได้โดยง่าย และ 2.5) ไม่เกรงกลัวบทลงโทษกฎหมายไทย และ 2.6) กระบวนการขออนุญาตทำงานในต่างประเทศมีความยุ่งยากและค่าใช้จ่ายสูง ซึ่งสาเหตุก่อนและหลังจากเปิดประชาคมอาเซียน ยังคงไม่แตกต่างกัน และ 3) แนวทางในการแก้ไขปัญหาการลักลอบเข้าเมือง มีการนำกลไกเกี่ยวกับการกฎหมายการจ้างแรงงานต่างด้าวมาบังคับใช้ ซึ่งสามารถแก้ต้นเหตุที่ทำให้ชาวเมียนมาร์ตัดสินใจลักลอบเข้ามายังประเทศไทย และในระยะยาว และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องด้านการลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมาย และการทำงานโดยผิดกฎหมาย ควรเพิ่มความเข้มงวดในการตรวจตราจับกุม และการบังคับใช้กฎหมาย เพื่อป้องปรามและแก้ไขปัญหาอย่างต่อเนื่อง